Door Yoni Van den Heede
Voor hoeveel instanties moet je als Brusselaar alweer stemmen? En heb je de keuze tussen Franstalige en Nederlandstalige partijen of niet? Kies Keurig zocht het voor jullie uit.
Als je in Brussel woont, is gaan stemmen net iets complexer dan elders in België. Alsof het nog niet ingewikkeld genoeg is, hoor ik jullie denken. Klopt, België is een schoolvoorbeeld van een compromisland, en dat is het meest voelbaar in zijn tweetalige hoofdstad.
Na de eerste editie vroegen jullie aan Kies Keurig of we de stemprocedure in Brussel kunnen verduidelijken. Ikzelf studeerde politieke wetenschappen en kreeg het vertrouwen om dit artikel te schrijven. En toegegeven, zelfs met mijn achtergrond was het een hele uitdaging om alles goed te begrijpen, laat staan helder uit te leggen. Maar speciaal voor jullie ben ik met alle informatie aan de slag gegaan, en maak ik een duidelijk overzicht van hoe je moet stemmen in Brussel. Dus geen paniek, Brusselaars onder ons, na dit artikel trek je op 9 juni vol zelfvertrouwen naar de stembus!
Taalkeuze
Op 9 juni moet je in Brussel stemmen voor het Europees, federaal en het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. Je vult de kieslijsten ook in die volgorde in. Bij de praktische uitleg zal ik die volgorde dan ook respecteren, dat maakt het een stuk makkelijker om te volgen. In Brussel vinden er geen provinciale verkiezingen plaats, in Vlaanderen wel.
Het unieke aan de verkiezingen in Brussel is dat je eerst een taalkeuze en dan een politieke keuze moet maken. In totaal moet je dus drie keer een stem uitbrengen (Europees, federaal en regionaal). De Nederlandstalige Brusselaars zullen ook een vierde keer moeten stemmen voor het Vlaams Parlement, maar daarover later meer.
Belangrijk om te onthouden: de lokale verkiezingen op 13 oktober zijn verplicht. In Vlaanderen is de stemplicht bij lokale verkiezingen afgeschaft, maar in Brussel dus niet. Bovendien verloopt het stemmen in Brussel volledig elektronisch, dus ongeldig stemmen kan niet, je kunt wel blanco stemmen.
Ik leg jullie nu stap voor stap uit welke keuzes je zult moeten maken wanneer je in het stemhokje staat. Let’s go!
Stap 1: Europees Parlement
Bij de verkiezingen voor het Europees Parlement moet je eerst een keuze maken tussen de lijsten van het Nederlandse of het Franse kiescollege. Er worden dit jaar 22 Belgische parlementsleden verkozen om te zetelen in het Europees parlement.
Stap 2: Federaal Parlement (Kamer van volksvertegenwoordigers)
Bij de verkiezing voor de kamer moet je geen taalkeuze maken, je krijgt meteen alle lijsten voor de kieskring Brussel te zien. Je hebt als Brusselaar dus een bredere keuze aan politieke partijen op federaal niveau.
De Kamer van volksvertegenwoordigers bestaat uit 150 zetels, 15 zetels daarvan moeten naar kandidaten uit Brussel gaan. De 15 verkozenen kunnen in theorie Nederlandstalig of Franstalig zijn, maar in de praktijk zijn het meestal de Franstalige partijen of de verenigde lijsten die de meeste stemmen behalen. Verenigde lijsten zijn partijen die een lijst delen met hun Vlaamse of Waalse zusterpartij, voorbeelden daarvan zijn Ecolo-Groen en PTB-PvdA.
De Nederlandstalige partijen in Brussel hebben dus minder kans om verkozen te worden voor de Kamer. Dat komt door de kiesdrempel van 5 procent. Een kandidaat moet minstens 5 procent van de stemmen krijgen om verkozen te worden. Nederlandstalige Brusselaars stemmen vaker op Nederlandstalige kandidaten, maar er wonen nu eenmaal minder Nederlandstaligen dan Franstaligen in Brussel.
Stap 3: Brussels Hoofdstedelijk Parlement
Hier zul je opnieuw een keuze moeten maken tussen de lijsten van de Nederlandse of de Franse taalgroep. Het Brussels Parlement bestaat uit 89 zetels. 17 zetels daarvan moeten naar Nederlandstalige kandidaten gaan, de andere 72 zetels gaan naar Franstalige kandidaten.
Je zult merken dat er voor het Brussels Parlement geen opvolger-kandidaten zijn. Dat is normaal, want voor het Brussels Parlement zijn er geen opvolgers. Als een verkozene weg valt, dan neemt de volgende kandidaat op de lijst de zetel op.
Let op, de taalkeuze die je maakt voor de verkiezing van het Brussels Parlement bepaalt of je nog een vierde keer moet stemmen voor het Vlaams Parlement. Als je voor een Nederlandstalige partij hebt gestemd, moet je nog een keer je stem uitbrengen voor het Vlaams Parlement. Maar nogmaals, geen paniek! Want de stemming verloopt elektronisch, dus je kunt geen fouten maken.
Eventuele stap 4: Vlaams Parlement
Heb je op een Nederlandstalige partij (of kandidaten) gestemd bij het Brussels Parlement? Wel, dan ben je ook verplicht om te stemmen voor het Vlaams Parlement. Er zetelen telkens zes Brusselse vertegenwoordigers in het Vlaams Parlement. Een daarvan wordt de minister die bevoegd is voor Brussel in de Vlaamse regering. In de huidige regering is dat Benjamin Dalle (CD&V).
Kiezers die stemden voor een Franstalige partij (of kandidaten) bij de vorige stap, moeten niet stemmen voor hun Brusselse vertegenwoordigers in het Parlement van de Franse Gemeenschap. De vertegenwoordigers worden automatisch aangeduid door de Franstalige verkozenen in het Brussels Parlement.
Hopelijk zijn jullie nog aan het lezen, want dat betekent dat jullie doorgezet hebben tot het einde van mijn relaas. Waarvoor proficiat! :) Het was een hele boterham, maar hopelijk hebben jullie nu een beter idee over wat er van jullie wordt verwacht op 9 juni in Brussel. Dan rest er mij nog één ding en dat is jullie heel veel succes wensen!
Contact
Zijn er toch nog vragen over de verkiezingen in Brussel? Aarzel niet om ons te contacteren via e-mail (webmagazinekieskeurig@gmail.com) of via onze Instagrampagina (KiesKeurig_webmagazine).
“Elke politieke partij moet zichzelf in het hele land presenteren.” l’Unie streeft naar het verenigen van alle Belgen
Intro: Vind je het overbodig dat je in Brussel een taalkeuze moet maken alvorens je kunt stemmen? Of wil je graag op een bepaalde partij of kandidaat stemmen, maar lukt dat niet omdat je niet in dezelfde provincie woont? Lees dan zeker verder en ontdek de visie van de nieuwe partij, l’Unie.
L’Unie is een nieuwe Belgische politieke partij die werd opgericht in 2023. Een nieuwe partij oprichten is niet eenvoudig in België, maar dat hield de jongeren achter l’Unie niet tegen. En ambitieuze jongeren die mensen willen verenigen via politiek, stellen we met veel plezier voor in ons magazine.
Momenteel heeft de partij al voldoende handtekeningen verzameld in Brussel, dus de Brusselaars zullen de partij tegenkomen op de kieslijsten voor het federaal parlement. Kies Keurig sprak met partijvoorzitter, Charles de Groot.
“Samen sterk”
“Elke politieke partij moet zichzelf in het hele land presenteren, dat kan een nationaal gevoel creëren”, vertelt Charles. l’Unie pleit voor een nationale kieskring. Vanuit hun motto “samen sterk” willen ze Belgen dichter bij elkaar brengen.
Een cruciale voorwaarde voor verbinding is dat de tweetaligheid bevorderd wordt. “Vlaamse leerkrachten moeten ook in Wallonië les kunnen geven, want in Wallonië is er een tekort aan leerkrachten. Maar dan moeten die leerkrachten wel perfect tweetalig zijn natuurlijk. Dat is helaas nog te weinig het geval.”
Maar voor de Groot moet het onderwijs zelf ook aangepast worden en dat gaat verder dan enkele lesuren Frans of Nederlands in de week. L’Unie wil graag realiseren dat ook basisvakken zoals geschiedenis of aardrijkskunde onderwezen worden in de andere landstaal.
Wie graag meer te weten komt over de standpunten van l’Unie, kan de partij volgen via Facebook, Instagram, X en TikTok.