De drempel om hulp in te schakelen van een psycholoog
Hoewel het krijgen van psychologische hulp steeds meer sociaal aanvaard wordt, ervaren veel mensen toch een drempel om hulp te zoeken bij een psycholoog. Hoe komt dat nu eigenlijk? Psycholoog Gwenda Verthriest vertelt vanuit haar eigen ervaring waarom mensen terughoudend staan tegenover mentale hulp. Joren (24) en Margot (19) overwonnen de drempel en getuigen hoe zij dat beleefden.
Volgens psycholoog Gwenda Verthriest wachten mensen vaak lang om de stap te zetten naar mentale zorg vanuit de gedachte: ‘Ik ben toch niet gek?’ “Mensen zoeken pas hulp bij een psycholoog als het water hen aan de lippen staat of wanneer ze zich in een crisis bevinden. Ook andere persoonlijke factoren hebben een invloed, zoals schaamte wanneer iemand onder ogen moet zien dat hij of zij het niet meer alleen redt. Vaak hebben mensen de overtuiging dat ze hun problemen alleen moeten kunnen oplossen. Het is moeilijk om toe te geven aan hun eigen kwetsbaarheid. Daarnaast hebben sommige mensen angst voor het onbekende. Dat is enerzijds zo omdat ze nog geen ervaring hebben met een psycholoog, anderzijds omdat ze niet weten welke richting het leven zal uitgaan eens psychologische hulp wordt ingeschakeld. De stap zetten naar een psycholoog is een stap in het ongewisse. Dat er nog een maatschappelijk taboe rust op het consulteren van een psycholoog, speelt hierin zeker ook een rol.”
Joren (24) en Margot (19) vertellen hoe het voor hen was om een psycholoog te raadplegen.
Heb je getwijfeld om hulp te zoeken bij een psycholoog?
Joren: Ja, ik twijfelde of dat mij een oplossing zou bieden. Ik vond het moeilijk om op voorhand de waarde van zo’n gesprek in te schatten.
Margot: In het begin twijfelde ik wel wat omdat ik psychologische hulp associeerde met krankzinnige mensen. Ik was opgenomen in het ziekenhuis omdat ik een burn-out had. In het ziekenhuis hebben ze me voorgesteld om naar een psycholoog te gaan. Ik dacht eerst dat ze niet verder wilden zoeken naar een medische oorzaak en dat ze dachten dat ik alles verzon. Uiteindelijk heb ik wel de stap gezet omdat de huisarts me ook duidelijk maakte dat mijn fysieke klachten te maken konden hebben met mijn mentale toestand.
Hoe heb je de gesprekken bij de psycholoog ervaren?
Joren: Goed, maar anders dan ik had verwacht. Mijn verwachting was dat ik een oplossing of idee aangereikt zou krijgen waar ik dan zelf mee aan de slag kon gaan. Uiteindelijk was het gesprek een hulpmiddel om zelf inzichten te krijgen zonder dat die voorgekauwd werden door de psycholoog.
Margot: Ik kon alles tegen mijn psycholoog vertellen en zo mijn hart luchten. Het was fijn om tegen iemand te praten die objectief is en die tijd vrijmaakt om te luisteren. Het is geen persoon die over zichzelf begint te praten maar wel iemand zich echt op jou focust. Ik voelde me niet plots tien keer beter door de gesprekken, maar de relaxatieoefeningen die ze me aanleerde hebben me wel geholpen.
Vertel je open tegen vrienden en familie dat je naar de psycholoog gaat?
Joren: Ja, dat is voor mij geen probleem. Ik loop er niet mee te koop, maar wanneer het ter sprake komt, kom ik er zeker voor uit.
Margot: Ik vind dat iets heel persoonlijks en hang het niet aan de grote klok. Ik vind het al moeilijk om te vertellen tegen vrienden hoe ik me voel. Ik ga dus zeker niet zeggen dat ik naar een psycholoog ben geweest want mensen zouden dan meteen denken dat er iets serieusmis is met mij.
Heb je het gevoel dat de drempel om naar de psycholoog te gaan voor mannen hoger ligt dan voor vrouwen?
Joren: In mijn omgeving gaan er meer meisjes naar de psycholoog dan jongens, maar dat kan ook komen omdat jongens er minder voor uitkomen. Naar mijn gevoel vinden mensen het gangbaarder dat een meisje naar de psycholoog gaat terwijl de reactie bij jongens eerder is: 'wauw je hebt dat gedaan’. Er is dus een andere reactie waardoor de drempel kan verschillen.
Margot: Vrouwen durven gemakkelijker hun gevoelens uiten, terwijl een man zijn stoere imago wil behouden. Dat is volgens mij ook wat de maatschappij van mannen verwacht. Ik heb het gevoel dat mannen op vlak van emoties afstandelijker zijn en daardoor minder snel naar de psycholoog gaan. In mijn omgeving kende ik een jongen die zelfmoord heeft gepleegd omdat hij gepest werd. Op school repte hij er met geen woord over. Hij voelde zich heel slecht maar liet dat nooit zien omdat hij schrik had voor de reactie van mensen rondom hem. Hij had die gevoelens zo hard opgekropt dat hij geen andere uitweg meer zag dan van een brug te springen. Het is jammer dat hij nooit naar een psycholoog is geweest of dat iemand eens naar hem heeft geluisterd zodat hij geholpen kon worden. Hij kwam over als een spontane en lieve jongen maar je weet niet wat er zich achter de schermen afspeelt. Mocht hij een meisje zijn geweest, zou hij zijn emoties misschien meer geuit hebben en wel hulp hebben gezocht.
Zowel Joren als Margot twijfelden aanvankelijk of ze baat zouden hebben bij psychologische hulp. Ondanks hun twijfels hielpen de gesprekken hen toch vooruit. Net zoals Joren en Margot, durven steeds meer mensen de stap te zetten naar de psycholoog.
Volgens psycholoog Gwenda Verthriest is er een positieve evolutie zichtbaar in de manier waarop de psycholoog wordt bekeken in onze samenleving. “Er wordt meer positieve aandacht gegeven aan psychische hulpverlening in de media. Ook binnen de politiek en het beleid is er meer aandacht voor. Daarnaast is een belangrijke rol weggelegd voor huisartsen die doorverwijzen naar de psycholoog en voor patiënten die hun positieve ervaringen delen waardoor ze anderen aanmoedigen ook de stap te zetten.” Het zal nog even duren voor psychologische zorg volledig uit de taboesfeer verdwijnt, maar we zijn al op de goede weg.
Het feit dat de drempel minder hoog wordt, wil niet zeggen dat het raadplegen van psychologische hulp vanzelfsprekend is. Het is vaak een zoektocht naar de gepaste therapievorm. Wat bij de ene persoon werkt, werkt niet noodzakelijk bij de andere persoon. Het is belangrijk om te beseffen dat een psycholoog geen ‘wondermiddel’ is die jouw problemen in een vingerknip kan laten verdwijnen. Het is een proces waarbij de psycholoog je handvaten aanreikt om jouw probleem op te lossen of er op een andere manier mee te leren omgaan.