Laatste peiling schreeuwt: extreme partijen het populairst
Door Heleen De Meyer
Uit de meest recente peiling gepubliceerd door het weekblad Knack op 21 februari 2024 blijkt dat een kwart van de Vlamingen voor de extreemrechtse partij Vlaams Belang kiest. In het Brussel Hoofdstedelijk Gewest wint de extreemlinkse partij PTB-PVDA met maar liefst 20,8 procent van de stemmen. Een ideologische strijd waarbij de centrumpartijen plaats moeten afstaan.
De kiesintentie van de Belg toont een significante kloof tussen Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In Wallonië blijft de Parti Socialiste (PS) de grootste partij met 24,3 procent van de stemmen. Ook de andere Franstalige partijen vertonen geen grote verschillen tussen de uitslag van de verkiezingen in mei 2019 en de Knack-peiling van februari 2024. Maar één partij doet het toch opvallend beter: de Parti du Travail de Belgique-Partij van de Arbeid (PTB-PVDA) stijgt met 4,6 procentpunten.
De extreme partijen Vlaams Belang en PVDA zijn aan een opmars bezig. Vlaams Belang telde in 2014 slechts 3 zetels in het federaal Parlement. In 2019 steeg dit aantal naar 18 zetels. En volgens de peiling zal het Vlaams Belang de komende verkiezingen nog zetels winnen. Ook de PVDA groeit opvallend snel. Van 2 zetels in 2014 stijgt de partij naar 12 zetels in 2019. Beide partijen zijn dus zes keer zo groot geworden. Op basis van de peiling gaat ook PVDA er net als het Vlaams Belang op vooruit in de komende verkiezingen.
De centrumpartijen doen het minder goed. In Vlaanderen is de liberale partij Open VLD, de partij van premier Alexander De Croo, de grote verliezer. Uit de peiling blijkt dat Open VLD meer dan 5 procentpunten verliest. Ook de christendemocratische partij cd&v en de ecologische partij Groen verliezen stemmen. Volgens de peiling verliest de Vlaams-nationalistische partij N-VA ook heel wat kiezers maar blijft het na Vlaams Belang toch de tweede partij van Vlaanderen. Ondanks de terugtrekking van Conner Rousseau als voorzitter, blijkt de socialistische partij Vooruit toch beter te scoren dan in de verkiezingen van 2019.
In het Vlaams Parlement zijn er 124 zetels. Om een meerderheid te vormen, zijn er dus 63 zetels nodig. Het kiessysteem is proportioneel. Meer stemmen betekent meer zetels. Partijen die samen een meerderheid halen, kunnen een regering vormen. Door de grote groei van de extreme partijen lijkt het erop dat de huidige Vlaamse regering met N-VA, Open VLD en cd&v binnenkort niet meer genoeg zetels zal hebben.
Vlaams Belang zou met een kwart van de Vlaamse stemmen de meeste zetels hebben. Maar tot nu toe wil geen enkele Vlaamse partij een meerderheid vormen met het Vlaams Belang aangezien de meningen te ver uit elkaar liggen. De conclusie van Knack is dat er twee mogelijkheden zijn: de huidige regering plus Vooruit of een samenwerking tussen de N-VA en het Vlaams Belang, als de N-VA dat wil. Het wordt dus een moeilijke puzzel maar het is duidelijk dat de kiezers verandering willen zien.
Volgens Knack geeft 45,8 procent van de Vlamingen aan dat ze absoluut nooit voor het Vlaams Belang zouden kunnen stemmen. Dat is bijna de helft van de kiezers. 39,8 procent zou nooit op Groen kunnen stemmen en 32,3 procent nooit op de PVDA. Het wordt dus een uitdaging om de partijen te verenigen en de bevolking tevreden te stellen.
Met andere woorden: de extreme partijen Vlaams Belang en PVDA worden steeds populairder, en de trend om extreem te stemmen zien we over heel Europa. De kiezers geven een duidelijk signaal weer: er moet verandering komen. Maar hoe de toekomst volgens de samenleving eruit moet zien, lijkt enorm te verschillen. Vanuit de ene hoek klinkt de terugkeer naar traditionele waarden en een conservatiever beleid, vanuit de andere hoek klinkt het verlangen naar een vooruitstrevende sociale rechtvaardigheid en een klimaatgericht beleid. Door de uiteenlopende wensen van een gepolariseerde bevolking zal de volgende Vlaamse regering dus met creatieve oplossingen moeten komen.
