Door Elvire Scherlippens
Een ding is duidelijk: de politiek is niet voor wie confrontatie schuwt. Kom met me mee om een debat over gender en gelijkheid bij te wonen. Spoiler alert: het was een avond met verhitte wangen en verheven stemmen.
Het debat vindt plaats in gebouw Q op de campus van de VUB. Het ruikt er om de een of andere reden naar sportles en trauma. Het publiek is een mix van jong en oud. Vooraan zijn stoelen voorbehouden aan Rhea, het Expertisecentrum voor Gender, Diversiteit en Intersectionaliteit van de VUB. Dus we gaan op zoek naar een plaatsje verder in de zaal en we wachten.
Een politieke timing
Het is drie na zeven, maar het begin van het debat is nog niet in zicht. De jongen voor me haalt met veel geritsel een bruin stokbrood tevoorschijn en neemt een hap. Hij wisselt af met een chocoladereep.
Rond hem klauteren mensen over banken om bij vrienden te raken, want niemand vult ooit die middelste zitplaatsen in de aula op. Ze vragen schreeuwend naar elkaars dag als vrienden onbereikbaar blijken.
De jongen eet ondertussen onverstoord verder.
Een “politieke timing”, noemt de persoon achter me het. Zijn vriend is net aangekomen om 19:15. En van hen leer ik dat je bij debatten gerust twintig minuten later dan de afgesproken tijd mag komen.
De start
Inderdaad, het is twintig na als het debat van start gaat. De deelnemende politici zijn allemaal vrouwen: Lynn Callewaert (CD&V), Kathleen Depoorter (N-VA), Hannelore Goeman (Vooruit), Nadia Naji (Groen) en Gwendolyn Rutten (Open VLD).
De twee uiterste partijen van het politieke spectrum zijn opvallend afwezig: Vlaams Belang en PVDA.
De politici zitten op een rijtje aan een lange tafel vooraan de aula. Jammer genoeg niet in dezelfde volgorde als de geprojecteerde namen achter hen. Niet hun schuld, want ook zij hebben voorbehouden plaatsen. Op de linkerhoek van de tafel staat een vetplantje in een goudkleurige bloempot.
De onderwerpen van de avond: gender en gelijkheid. Het debat vindt dan ook plaats aan de vooravond van Internationale Vrouwendag. Een van de moderatoren merkt op hoe jammer het is dat alleen vrouwelijke politici zich kennelijk geroepen voelen om te komen debatteren.
Pingpong
Drie thema’s structureren de avond:
Abortus
Discriminatie & geweld
Gender en seksuele identiteit & onderwijs
Per thema krijgen de politici een aantal stellingen. Ze moeten voor of tegen stemmen door een pingpongbatje in de lucht te steken. Op de ene kant staat een rode duim naar beneden, en op de andere kant een groene duim omhoog.
Het publiek krijgt een QR-code om vragen te stellen tijdens het debat. Vragen die iedereen online kan lezen.
Oplopende temperaturen
“Leerkrachten mogen een hoofddoek dragen in alle onderwijsinstellingen.” Dat was een van de spannendste stellingen van de avond, gekozen door mij voor de discussies die zouden volgen in het publiek en op het podium.
En ja, de formulering van de stellingen zorgde meerdere malen voor verwarring. “Mogen” en “alle” zijn hier de belangrijke woorden.
De huidige regel is dat onderwijsinstellingen zelf bepalen of ze hoofddoeken toestaan of niet. In de scholen van Go! (het gemeenschapsonderwijs) zijn religieuze symbolen bijvoorbeeld verboden.
Mevrouw Depoorter toont de rode duim op haar pingpongbatje. Haar reden? Ze vindt dat kinderen moeten kunnen opgroeien in een neutrale omgeving om zichzelf te kunnen zijn.
En verder merkt ze op: “Hoe vrij is de leerkracht ooit geweest om te bepalen of ze een hoofddoek draagt of niet?”
Er breekt geroezemoes uit in het publiek. Nadia Naji toont een gepijnigde uitdrukking en mevrouw Rutten slaat haar handen voor het gezicht. Iemand naast me fluistert: “Oh nee, dat meent ze niet.”
Mevrouw Callewaert neemt een middenpositie in. “Het levensbeschouwelijke is deel van wie mensen zijn”, zegt ze. “Dat moet niet verstopt worden.” Ze is dus geen voorstander van een algemeen hoofddoekverbod in het onderwijs.
Maar ze is het oneens met de stelling, want het is aan de scholen zelf om te beslissen of ze hoofddoeken toelaten of niet.
Gwendolyn Rutten gaat niet echt in op de stelling. Maar ze heeft haar rode duimpje naar beneden opgestoken, dus we weten dat ze het oneens is. Ze haalt wel kort het belang van neutraliteit in de klas aan.
Mevrouw Naji is het eens met de stelling: “Regels die vrouwen uitsluiten van hun job, dat kan echt niet.” Vrouwen moeten volgens haar zelf kunnen beslissen wat ze dragen.
“Ik vind die opmerking van Depoorter compleet achterhaald”, voegt ze toe met verheven stem en blozende wangen. “Mijn mama draagt een hoofddoek en zij heeft daar zelf voor gekozen.”
Hannelore Goeman verwijst naar het lerarentekort in Brussel. Vrouwen met een hoofddoek kunnen die posities gemakkelijk invullen. Want een hoofddoek dragen doet geen afbreuk aan de bekwaamheid van leerkrachten: “Het is wat in uw hoofd zit en niet wat op uw hoofd staat dat telt.”
En de winnaar is...
Aan het einde van het debat krijgen we de kans om te stemmen in een miniverkiezing. Groen is de grote winnaar, met een indrukwekkende negenenvijftig procent van de stemmen. Nadia Naji kijkt trots lachend om naar de geprojecteerde resultaten.
Vooruit krijgt 28 procent en Open VLD 25. Ten slotte volgen NV-A en CD&V met 8 en 5 procent.
“Het omgekeerde van wat we in juni zullen zien”, merkt een moderator op.