©Unsplash
Sinds maart 2020 houdt de coronacrisis de hele wereld in zijn greep. Vooral 65-plussers, de grootste risicogroep volgens de overheid, werden massaal getroffen door een COVID-19-besmetting tijdens de eerste golf en hebben meer kans op een fatale afloop. Ons land ging in lockdown om het aantal slachtoffers zoveel mogelijk in te perken. Niet-essentiële winkels moesten de deuren sluiten en onze sociale contacten werden flink beperkt. Hoe gaan 65-plussers om met de huidige coronacrisis en hoe kijken ze naar de toekomst? Ervaren ze de lockdown als iets uitsluitend negatief of genieten ze ook van kleine geluksmomentjes? Wij vroegen het aan vier ouderen.
Interview - Welzijn
Bewoners van Belgische woonzorgcentra mogen al een jaar lang beperkt of zelfs geen bezoekers ontvangen. Dat valt voor velen onder hen enorm zwaar. Ondertussen is het virus gemuteerd en worden er besmettelijkere varianten vastgesteld. Zijn de bewoners nu extra bezorgd? Op de vraag of de huidige situatie verontrustend is, antwoordt André (85) volmondig “ja”. André woont in woonzorgcentrum ‘Les Myosotis’ in Doornik, een stad in de provincie Henegouwen. Corona heeft zijn dagelijkse leven volledig veranderd. De maatregelen wegen zwaar door.
André (85) op wandel door de natuur met een verpleegster
“Ik voel me erg eenzaam en verdwaald. Buiten het zorgpersoneel van ‘Les Myosotis’ heb ik geen enkel contact meer. Zelfs van mijn eigen familie hoor ik niets meer. Het lijkt wel of ik afgesloten ben van de buitenwereld.”
André neemt deel aan alle activiteiten die het woonzorgcentrum organiseert. “Ik hou me wel bezig natuurlijk, maar vooral het sociaal contact ontbreekt in mijn leven. Gelukkig kan ik altijd bij de zorgmedewerkers terecht.”
“Een babbeltje met het zorgpersoneel doet me zo’n deugd. Dat is het enige sociaal contact dat ik nog heb” (André, 85 jaar)
Enkele jaren geleden werd de weduwnaar in ‘Les Myosotis’ opgevangen na een reeks beroertes. Het woonzorgcentrum werd al snel zijn nieuwe thuis. Maar sinds de eerste dodelijke piek moesten de bewoners verplicht in de kamers blijven en mochten ze niet meer vrij rondlopen in het gebouw. Dat zorgt er ook voor dat hun vrijheid letterlijk wordt beperkt.
André is vader van twee kinderen en heeft ook kleinkinderen. Die kan hij nu tijdelijk niet meer zien. Door zijn slechte gezondheid was hij niet meer in staat om alleen te wonen. “Als ik in deze nare tijden nog zelfstandig zou wonen, dan had ik me nog eenzamer gevoeld. Maar dat wil zeker niet zeggen dat ik mij nu ook niet geïsoleerd voel.”
Groeiende eenzaamheid
In woonzorgcentra kan het virus heel veel schade aanrichten. Om die reden worden er een aantal maatregelen genomen. Zo wordt er een bezoekbeperking opgesteld in het belang van de bewoners. Alleen op afspraak mag er nog bezoek langskomen. De bezoekers moeten steeds een mondmasker dragen, anderhalve meter afstand bewaren en zich laten registreren aan de balie. Elke bewoner kan twee verschillende familieleden of vrienden ontvangen, maar nooit meer dan één persoon tegelijk.
Na het bezoekverbod vrezen de residenten van ‘Les Myosotis’ voor strengere regels. Door het gebrek aan sociale contacten ervaren steeds meer ouderen depressieve gevoelens. André is behoorlijk onthutst geworden door de vervelende situatie in het woonzorgcentrum. Hij geeft toe dat hij nu onverschillig naar de toekomst kijkt. Ouderen en zorgpersoneel worden aangemoedigd om zich te laten vaccineren, want een vaccinatie zal hen betere perspectieven bieden volgens de regering. Een vaccin is nog steeds vrijblijvend, maar kan wel degelijk het verschil maken, zeggen vaccinologen. De 69-jarige Ria gaat akkoord met die stelling. Daarom kijkt ze uit naar haar eerste prik.
Roze bril
Ria is een energieke zestiger die aan suikerziekte lijdt. Enkele jaren geleden overleed haar man, waardoor ze niet meer zelfstandig kan wonen. Net zoals André verblijft ze in residentie ‘Les Myosotis’. Het liefst van al zou ze nog thuis willen wonen, maar haar diabetes laat dit niet toe. Hoewel ze tot de kwetsbaarste risicogroep behoort, bekijkt de weduwe het leven door een roze bril.
Ria (69) samen met haar dochter
De beste oplossing om contact te houden, is volgens haar via de computer. “Op die manier kan ik mijn kinderen en kleinkinderen blijven zien. Maar een videogesprek zal het echte fysieke contact nooit kunnen vervangen, hoor. Gelukkig komen mijn kinderen ook nog af en toe op bezoek, maar in beperkte mate en volgens de coronaregels uiteraard.”
“Ik zie mijn kinderen en kleinkinderen regelmatig via een videogesprek, maar er gaat niets boven fysiek contact” (Ria, 69 jaar)
Elke dag bidt Ria voor haar gezondheid in de hoop dat ze nog lang en gelukkig van het leven kan genieten. Door haar christelijke geloof behoudt ze een positieve houding. “Ik laat de moed niet zakken. Er is nog hoop. En om heel eerlijk te zijn… het kan erger.”
Tijdens de feestdagen heerste er en pessimistische sfeer in het zorgcentrum. Vooral gedurende die periode voelde Ria zich erg eenzaam. “Ik was teleurgesteld omdat ik normaal gezien Kerstmis bij mijn familie doorbreng. En plots mocht dat ook al niet meer. Dat vond ik wel heel jammer.”
Maar tot de 65-plussers behoren niet enkel de bewoners van woonzorgcentra. Ook thuiswonende ouderen hebben het zwaar te verduren. De 90-jarige Gustave en zijn partner Marie-Louise (89) wonen samen in Sint-Pieters-Leeuw. Ondanks hun hoge leeftijd doen ze alles nog volledig zelfstandig: van autorijden tot boodschappen doen.
Marie-Louise (89) en haar partner Gustave (90)
Beter voorkomen dan genezen
“Of ik bang ben van het virus? Niet echt,” zegt Gustave. “Ik heb al voor hetere vuren gestaan eerlijk gezegd. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat ik onoplettend ben. De coronacijfers bekijk ik dagelijks in mijn krant, dus ik ben er wel veel mee bezig. Ik ben erg op mijn hoede en volg de maatregelen strikt op. Niet alleen voor mezelf, maar ook voor mijn vriendin Marie-Louise. Zij sukkelt al wat meer met haar gezondheid en ik zou niet willen dat er haar iets overkomt.”
Zowel Gustave als Marie-Louise mogen zichzelf gelukkig prijzen dat ze nog niet besmet werden met het virus. Ze zijn nog steeds gezond, hoewel ze soms gezondheidskwaaltjes hebben. “Serieuze gezondheidsproblemen heb ik nog niet gezien mijn leeftijd,” vertelt Gustave. “Daar ben ik enorm dankbaar voor en dat wil ik ook graag zo lang mogelijk behouden.”
Samen uit, samen thuis
“Marie-Louise en ik doen alles samen. Dat was ook zo voor de pandemie. We hebben heel veel aan elkaars gezelschap in deze tijd. Zonder haar zou ik vereenzamen, want ik heb sociaal contact echt nodig voor mijn mentale welzijn. Met computers en smartphones kunnen we allebei niet werken. We worden wel regelmatig opgebeld door onze kinderen en kleinkinderen, maar we missen de bezoekjes enorm. Ik krijg al tranen in mijn ogen bij de gedachte ervan.”
“Het gezelschap van mijn partner is van onschatbare waarde in deze zware tijden” (Gustave, 90 jaar)
Ondanks zijn optimistisch karakter, heeft Gustave veel vraagtekens bij de toekomst. Corona duurt immers al langer dan verwacht en de bevolking smeekt om perspectief. Hij hoopt dan ook dat hij het leven na corona nog zal mogen meemaken.
Ook Grizelda (65) trekt zich in deze crisis op aan de zogenaamde ‘lichtpuntjes’, zoals ze het verwoordt. “Dit zijn kleine geluksmomentjes die mijn leven zin geven,” legt ze verder uit.
Lichtpuntjes in een donker jaar
De levenslustige Grizelda (65) woont samen met haar man Jean (70) in Schriek en zijn beiden op pensioen. Voordat COVID-19 uitbrak was er van vrije tijd geen sprake. Grizelda was immers een echte bezige bij. “Ik was eigenlijk nooit thuis. In het weekend deed ik wel eens een uitstap met mijn kleinzoon Bryan. Of ik ging eens langs bij een vriendin om bij te praten. Shoppen, dat doe ik ook heel graag. Maar Jean ook, hoor.” (lacht)
Jean (70) en zijn vrouw Grizelda (65) op vakantie
“Ik geniet echt van mijn vervroegd pensioen, ook in deze bizarre tijden. Als je op pensioen bent, vul je een doordeweekse dag op dezelfde manier in als een weekend. Voor ons is het altijd weekend!”
Door de corona vielen heel wat van Grizelda’s favoriete vrijetijdsbestedingen weg, zoals shoppen, reizen en terrasjes doen. Daardoor heeft ze nu meer tijd dan voorheen. “Het is misschien vreemd om te zeggen, maar eigenlijk houden wij van de rust die corona met zich meebrengt. Voor de pandemie zag ik mijn eigen leven voorbijrazen en nu geniet ik van de kleine momenten. We gaan regelmatig wandelen bijvoorbeeld, iets wat we anders nooit deden. Daarnaast is er dagelijks om vier uur in de namiddag een koffiepauze, met de daarbij horende koffieklets uiteraard.” (lacht)
“Corona is voor ons niet enkel negatief. We genieten van de rust” (Grizelda, 65 jaar)
Sociale media als redder in nood
Ondanks de vele positieve momenten die Grizelda ervaart, is haar leven niet helemaal compleet. “Vroeger kwam er veel volk over de vloer bij ons, maar nu is dat al zo lang geleden. Mijn man is onlangs 70 jaar geworden en dat wouden we graag groots vieren. Taart, ballonnen, toeters en bellen. Alles erop en eraan. Dat ging nu niet. Op zijn verjaardag kregen we wel veel berichtjes via WhatsApp en Facebook. Gelukkig bestaat dat nog! Daar trekken we ons ook aan op als het even minder gaat.”
Benidorm
Wanneer Grizelda de vraag voorgeschoteld krijgt hoe ze naar de toekomst kijkt, zegt ze rustig “hoopvol”. Binnenkort krijgt ze immers haar eerste spuitje en ze gelooft erin dat de vaccinaties het virus enorm zullen intomen. Ze voorspelt dat we eind 2021 terug het vliegtuig mogen nemen naar warmere oorden. “Wij hebben onze reis alvast geboekt. Benidorm wordt het, onze vaste vakantiebestemming. Dat staat gepland voor het einde van dit jaar, dus hopelijk mogen we tegen dan weer reizen. Ik kijk er al naar uit. Nu heb ik weer een datum om naartoe te leven.”
door Evi Alens en Fanny Dubrulle