Waar word jij vrolijk van? De kans is groot dat een regenboog, een bosje kleurrijke ballonnen of discobolletjes op een ijsje een glimlach op je gezicht toveren. Dat ontging ook de Amerikaanse ontwerpster Ingrid Fetell Lee niet. In haar nieuwste boek Joyful onderzoekt ze hoe alledaagse dingen een buitengewoon effect hebben op ons mentaal welzijn: “Door kleine maar krachtige veranderingen aan te brengen in onze omgeving, kunnen we vrolijker en gezonder door het leven gaan.”
Tien jaar lang onderzocht Ingrid Fetell Lee de relatie tussen de fysieke wereld en de mysterieuze, ongrijpbare emotie die we vrolijkheid noemen. De auteur vroeg aan vrienden, familie en onbekenden wat hun vreugde bracht. Keer op keer doken dezelfde antwoorden op: iedereen keek glimlachend op bij het zien van een luchtballon, vierde mee bij het knallen van vuurwerk of werd nostalgisch als hij of zij dacht aan een boomhut. Leeftijd, geslacht of afkomst bleken hierbij geen rol te spelen. En dat is essentieel voor Lee: “In onze sterk verdeelde, gepolariseerde wereld, voelen de verschillen vaak zo groot aan dat ze onoverbrugbaar lijken. Onder dat laagje blijkt dan plots dat we universeel vreugde vinden in dezelfde dingen.”
Vrolijkheid is een kortstondige maar intense ervaring van een positief gevoel, dat we helaas vaak als onbelangrijk inschatten net omdat het zo vluchtig is
In onze obsessieve gelukscultuur krijgt vrolijkheid onterecht af te rekenen met een pejoratieve bijklank van oppervlakkig- en kortstondigheid. Op zoek gaan naar geluk betekent volgens Lee een evaluatie maken van hoe we ons voelen over ons leven. Dat omvat vaak diepe reflectie: over hoe tevreden we zijn over onze job, hoe we ons voelen over onze sociale connecties, hoe zinvol we ons leven inschatten. Vrolijkheid is daarentegen veel simpeler. Het is een kortstondige maar intense ervaring van een positief gevoel, dat we helaas vaak als onbelangrijk inschatten net omdat het zo vluchtig is.
Daarnaast geeft Lee aan dat we als het ware geprogrammeerd worden om geluk in onszelf te zoeken, en niet in onze omgeving. Ook de hedendaagse psychologie stelt introspectie voorop en de populariteit van meditatie doet ons denken dat de geest moet primeren op materie. Lee doorprikt met haar boek die eenzijdige visie en onderzoekt waarom tastbare zaken uit de wereld rondom ons zo vreugdevol kunnen zijn. “We ervaren onze omgeving als een passieve achtergrond voor onze dagelijkse activiteiten, terwijl die net bruist van mogelijkheden om ons inspiratie, verwondering en vreugde te brengen.”
Hoofdzaak ging rondneuzen bij drie creatieve vrouwen en ontdekte hoe zij vrolijkheid creëren in hun omgeving.
Katrien Vanderlinden, een muurtovenares
Het gepimpte basketbalveld op het Ezelsplein in Aalst bracht de buurtbewoners dichter bij elkaar.
Wat hebben New York, Parijs en Aalst met elkaar gemeen? De mooiste basketbalvelden ter wereld. Kunstenares Katrien Vanderlinden (32) toverde in 2017 een basketbalveld op het Ezelsplein in Aalst om tot een wondermooi kunstwerk: de ‘hypecourt’. Ze liet zich inspireren door vintage kinderspeelgoed en schilderde in de Memphisstijl van de jaren ’80. Die stijl wordt gekenmerkt door een atypische combinatie van geometrische vormen, felle kleuren en verschillende patronen door elkaar. Katrien wilde ook absoluut dat de buurtbewoners basketbal konden blijven spelen binnen de originele lijnen. “Dat was eigenlijk een heel leuke grens om binnen te werken. Het veld wordt vaak gebruikt om basketbal te spelen, maar er wonen ook veel jonge kinderen in de buurt. Met de extra vormen die ik toegevoegd heb, hoop ik dat ik andere fantasieën bij hen kan aanwakkeren zodat ze er hun eigen spelletjes in kunnen creëren.”
De buurtbewoners van het Ezelsplein, dat gelegen is tussen een basisschool en een opvangcentrum voor niet-begeleide vluchtelingen, apprecieerden het heel erg dat Katrien in samenwerking met de stad Aalst voor hun plekje had gekozen. “Het was op sociaal vlak een prachtig project. In de buurt wonen vooral mensen met een laag inkomen die in kleine huisjes wonen zonder tuin. Zij zijn heel erg gericht op dat plein en hebben allemaal meegeholpen om de hypecourt tot leven te wekken. Ik krijg nog steeds een warm gevoel als ik terugdenk aan hoe de buurt daardoor herleefde”, vertelt ze.
Katrien Vanderlinden bij een van haar wonderwalls.
Ook met haar hoofdactiviteit probeert Katrien mensen vrolijk te maken. Onder de naam ‘Wonderwalls’ maakt ze originele muurschilderingen op maat die een upgrade geven aan je interieur. Het idee ontstond toen ze geen mooi behangpapier vond voor enkele kamers in haar huis en besloot om het heft in eigen handen te nemen. Ondertussen sieren haar ontwerpen talloze muren in Vlaanderen.
"Ik hou erg van gesatureerde kleuren die knallen en merk dat volwassenen vaak terughoudender zijn op dat vlak”
Wat Katrien – net zoals Lee – opmerkt, is dat er bij volwassenen heel vaak een rem op vrolijkheid staat. “Mensen linken mijn stijl eerder aan kinderkamers. Ik hou erg van gesatureerde kleuren die knallen en merk dat volwassenen vaak terughoudender zijn op dat vlak. Voor kinderen mag ik veel extravagantere muren ontwerpen.” Toch wil Katrien dat ook volwassenen diezelfde vrolijkheid kunnen ervaren in hun interieur. Daarom bracht ze onlangs een collectie muurstickers uit bij de verfwinkel Colora. “De collectie is voor kinderen en volwassenen en bevat zowel kleine stickers waarmee je patronen kunt maken als heel grote stickers die je als eyecatcher op je muur kunt kleven. Het is ook perfect mogelijk om een sticker voor volwassenen in een kinderkamer plakken, en vice versa.”
Lisa De Greef, een crazy plantlady
De kamerplant is terug van weggeweest. Zelfs de ooit afgeschreven sanseveria siert vandaag weer menige huiskamer. Lisa De Greef (30) woont in Leuven en vindt vreugde in haar urban jungle, een modetrend waarbij je je huis decoreert met (veel!) planten, vaak in combinatie met meubels en objecten vervaardigd uit natuurlijke materialen. “Het geluk zit ‘m in het feit dat je die plantjes ziet groeien. Het leukste is als je merkt dat er een nieuw takje of blaadje is bijgekomen. Het geeft mij een vrolijk gevoel als ik zie dat zij het goed doen omdat ik ze goed verzorg. Zo heb ik onlangs een orchidee die ten dode was opgeschreven er weer bovenop gekregen. Zalig!”
Lisa's planten brengen tegelijkertijd rust en leven in huis.
Lee vertelt in haar boek dat planten duidelijke voordelen bieden voor onze fysieke én mentale gezondheid. Zo helpen enkele plantjes in huis al om de hartslag en bloeddruk te verlagen en gevoelens van angst en vermoeidheid te temperen. Doordat je je omringt met de natuur, ervaar je volgens de auteur ook een gevoel van vrijheid. “Als ik ’s ochtends opsta en mijn plantjes zie staan, geeft dat het gevoel dat er leven in huis is. Ze geven zoveel warmte en gezelligheid”, vertelt Lisa.
"Het leukste is als je merkt dat er een nieuw takje of blaadje is bijgekomen”
Lisa begon met haar plantenverzameling toen ze voor een jaar in Barcelona ging wonen met haar vriend. “We waren plots ver van huis en hadden het moeilijk om onze draai te vinden. Ik stelde mij dan bewust de vraag: hoe kunnen we hier beter ‘thuiskomen’? Die plantjes hebben in dat opzicht veel veranderd.” Lee merkt op dat mensen die veel rondreizen of verhuizen het gevoel hebben dat ze nergens volledig kunnen ‘wortelen’ en denkt dat planten dat gevoel helpen tegen te gaan.
Door de plantjes ontwikkelde Lisa ook een rustgevende routine. “Elk weekend ga ik met mijn vriend Luís langs bij ieder plantje en kijken we hoe het ermee gaat. Het geeft een heel goed gevoel dat ze niet doodgaan bij ons (lacht). Vroeger had ik niets met planten. Ik dacht altijd: ‘dat gaat mij niet lukken’, maar nu zijn ze mijn kleine gelukskes.” Lisa kiest daarnaast in haar interieur voor andere natuurlijke elementen, zoals rieten of houten meubels. “Ik hou van de warmte van die kleuren. Ze geven je tegelijkertijd de vrijheid van de natuur, maar ook de gezelligheid om in thuis te komen na een drukke dag.”
Sofie Rombouts, koningin van het kantoorgerief
Ook op kantoor kun je vrolijkheid creëren: een mooi potlood kan al wonderen doen.
"Het gevoel van met een potlood op goed papier te schrijven is voor mij puur genieten”
Sofie Rombouts neemt je mee op reis in de wereld van Hongaarse potloden, Japanse schriften en Brusselse pennenzakjes. In het hartje van onze hoofdstad runt ze Mofelito Paperito, haar eigen papierwarenwinkel, vernoemd naar de koosnaam ‘moffel’ die ze kreeg van haar zus.
“Ik heb altijd al een fascinatie gehad voor kantoorgerief”, vertelt Sofie. “Die spullen koop je meestal bij een groothandel en zijn dan op esthetisch vlak een ramp. Ik snapte dat niet, waarom maken ze dat niet gewoon mooi?” Vanuit die gedachte startte ze een webshop en later een fysieke winkel met mooie en kwaliteitsvolle papierwaren. “Ik krijg een diverse groep mensen over de vloer. Grafici, architecten, maar ook muzikanten of schrijnwerkers. Dat zijn allemaal mensen die veel noteren en gevoelig zijn voor kwaliteit en schoonheid.”
Sofie is, net zoals Ingrid Fetell Lee, fan van het Japanse begrip ‘zakka’. Zakka is een conceptueel vacuüm in onze Nederlandse taal, maar kan het best omschreven worden als de kunst van het bijzondere te zien in het alledaagse. Vaak gaat het daarbij over spulletjes die door hun esthetiek hun puur functionele waarde overstijgen. “Het gevoel van met een potlood op goed papier te schrijven is voor mij puur genieten. Telkens als ik mijn mooie potloden of schriftjes vastneem word ik blij.”
Mofelito krijgt ook steeds vaker mensen over de vloer die behoefte hebben aan iets fysieks in onze gedigitaliseerde wereld. “Je zou denken dat mensen tegenwoordig niet meer schrijven, maar een van mijn meest verkochte items is briefpapier. Nostalgie speelt daarin ongetwijfeld een grote rol. Het fijne is dat die interesse verspreid zit over alle generaties.”